İBN SÎNÂ’NIN BEDEN FELSEFESİNDE HASTALIK VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ / The Relationship between Disease and Causality in Avicenna’s Philosophy of the Body

Öz

İbn Sina, dünya tıp tarihinin en önemli hekimlerinden biri olmasının yanı sıra aynı zamanda büyük bir filozoftur. Onun tıp düşüncesinde gerek çağına ait gerekse günümüz tıp anlayışı için önemli fikirlere rastlanmaktadır. Bu minvalde onun dikkat çekici görüşlerinden birisi hastalık ve nedensellik ile ilgilidir. Hastalık konusunda onun iki görüşü ön plana çıkmaktadır. İbn Sînâ, herhangi bir hastalığı insan merkezli ele alıp değerlendirirken, modern tıp ise hastalık nokta-i nazarından insanı ele alır. Buna ek olarak İbn Sînâ, insanı bir bütün olarak ele almaya çalışır. Öyle ki İbn Sînâ hastalık ve nedensellik arasındaki ilişkiyi ortaya koyarken insanın yaşadığı bölgeden, tükettiği besin maddelerine, birçok fiziki ve coğrafi hadisenin ortaya çıkardığı nedenler ve hastalığını etkileyecek psikolojik etkilere kadar birçok nedene değinmektedir. Bu çalışmada İbn Sînâ’nın hastalık ve nedensellik hakkındaki görüşleri, günümüz tıp felsefesi ile mukayeseli bir şekilde ele alınmaya çalışılmış, İbn Sînâ’nın modern tıp düşüncesinden ayrılan yanlarına değinilmiştir.

*****

Avicenna (Ibn Sīnā), besides being one of the most important physicians in the history of world medicine, is a great philosopher. In his medical thought, important ideas can be found for his era and for today's understanding of medicine. In this respect, one of his remarkable views is related to disease and causality. Also, his two views on disease come to the fore. While Avicenna deals with and evaluates any disease from a human-centered perspective, modern medicine deals with the illness from the point of view of the disease-centered. In addition, Avicenna tries to explain the human being from a point of view based on the unity of soul and body. So much so that Avicenna, while revealing the relationship between disease and causality, mentions many causes from the region where people live, the food they consume, the stirs up caused by many physical and geographical events, and the psychological effects that will affect their illness. In this study, Avicenna's views on disease and causality tried to be discussed in a comparative manner with the modern philosophy of medicine and the aspects of Avicenna that differ from modern medical thought mentioned.