İBN SÎNÂ VE KEMALPAŞAZÂDE’YE GÖRE HAŞRİN MAHİYETİ / The Nature of the Resurrection According to Ibn Sīnā and Kemalpashazāda

Öz

İslam felsefesinin şüphesiz en büyük filozoflarından bir olan İbn Sînâ, haşir (meâd, ba’s) konusunda birbirinden farklı iki görüş ileri sürmüştür. Bu görüşlerin ilkinde hem cismani hem de ruhani haşri kabul ederken ikincisinde cismani haşri imkânsız görmüş ve dirilişin sadece ruh için geçerli olduğunu iddia etmiştir. 15 ve 16. yüzyıllarda yaşamış Osmanlı’nın önemli âlim ve devlet adamlarından Kemalpaşazâde ise bu konuda genel olarak ehl-i sünnet kelamcıları ile aynı görüşü paylaşmıştır. Bu makalede, İbn Sînâ ve Kemalpaşazâde’nin haşir ile ilgili görüşleri ortaya konularak bu konuda İbn Sînâ’yı da tartışmaya dâhil eden Kemalpaşazâde’nin, İbn Sînâ karşısındaki tutumuna dikkat çekilmiştir.

*****

Ibn Sīnā, undoubtedly one of the greatest philosophers of Islamic philosophy, put forward two different views on the issue of the resurrection (maād, ba's). In the first of these views, he accepted both bodily and soul resurrection, while in the second, he considered bodily resurrection impossible and claimed that resurrection is only valid for the soul. Kemalpashazāda, who lived in the 15th and 16th centuries and was one of the most important scholars and statesmen of the Ottoman Empire, generally shared the same view as the Ahl al-Sunnah theologians on this issue. In this article, Ibn Sīnā and Kemalpaşazāda's views on resurrection are presented and Kemalpaşazāda’s attitude towards Ibn Sīnā, who included Ibn Sīnā in the discussion, is pointed out.